Başlığımız sanki biraz sert oldu değil mi?
Evet ama siz bence bu ifadenin sertliğine değil , OEE denen çok önemli bir göstergenin etkisine odaklanın.
Sahi nedir bu OEE ? ve neden üretim yapan firmalar ve başta kobilerin dikkat kesilmesi gerekir ?
gelin birlikte ele alalım.
OEE, Overall Equipment Effectiveness (Genel Ekipman Etkinliği) kısaltmasıdır.
OEE, bir üretim tesisinin veya ekipmanın performansını değerlendirmek için kullanılan bir ölçümdür.
Şimdi burada oyunun kuralları değişiyor !
Bu kapsama giren ve üretim gerçekleştiren bir kobi olarak üretim tesisinin veya ekipmanın performansını değerlendiriyor musunuz?
Bu sorunun cevabı pek çok işletme için HAYIR! durumunda maalesef.
İşte bu durumda ciddi bir verimsizlik ve kayıp yaşıyorsunuzdur ancak farkında değilsinizdir.
Durun bir dakika !
Bizim bir rekabetçilik derdimiz var !
Nasıl olurda ölçmeyiz ?
Nasıl olurda bu göstergeyi takip etmeyiz ?
İşte bu soruları şimdi üretim müdürünüze ve sıralı üst yöneticilerinize sormanız gerek !
Sorduğunuzda alacağınız cevaplar aslında kurumunuzun ne durumda olduğunu gösterecektir.
Siz bu soruları sorarken ben buradan bu OEE göstergesi hakkında birkaç rekabetçilik sağlayacak hususu okuyucularla paylaşayım.
OEE,
· üretkenlik,performans
· kullanılabilirlik
· kalite olmak üzere üç temel bileşenden oluşur:
Üretkenlik (Performans):
Üretim hızının planlanan hıza oranıdır.
Ekipmanın ne kadar süreyle üretim yaptığını ve bu süre içinde ne kadar verimli olduğunu gösterir.
Gelin şimdi ve bu üretkenlik , performans göstergesini ele alalım.
Ancak işi biraz formül üzerinden götürelim ve organizasyonun nerelerine kadar temas ediyor hep birlikte ele almış olalım.
Üretkenlik (Performans) bileşeninin formülü şu şekildedir:
Üretkenlik (%) = (Gerçekleştirilen Üretim / Planlanan Üretim) * 100
Buradaki tüm formül unsurlarını ele alalım.
Gerçekleştirilen Üretim, ekipmanın gerçekten, reel ürettiği ürün miktarını temsil eder.
Planlanan Üretim, ekipmanın ideal veya planlanmış üretim miktarını temsil eder.
Bu formül, ekipmanın ne kadar süreyle üretim yaptığını ve bu süre içinde ne kadar verimli olduğunu gösterir.
Yüksek bir üretkenlik oranı, ekipmanın verimli bir şekilde çalıştığını gösterirken, düşük bir oran ise verimlilik açısından iyileştirme gerektiren alanları belirtir.
İşte işletmenizin tüm yöneticileri , tüm üyelerinin takım ruhu ve yetkinliği bu noktada ortaya koyulmuş oluyor. Ancak bunu ortaya koyarken görüşlere göre değil tamamen verilere göre yetkinlik ve yönetim değerlendirmesi yapmak mümkün oluyor.
• Nedir bu planlanan üretim ?
• Organizasyonda kimlerin başarısı veya başarısızlığı etki eder ?
Evet haklısınız ! Sizleri duydum …
Planlanan üretim değerine etki eden pek çok faktör var , parametre olarak. Ancak biz en genel olacak şekilde ele alalım.
Bu parametreler, üretim tesisinin özelliklerine, ürünün özelliklerine ve üretim sürecine bağlı olarak değişebilir.
Genel olarak, planlanan üretimi etkileyen bazı ana parametreler şunlardır:
Müşteri Talepleri ve Siparişler: Müşteri talepleri ve siparişleri, planlanan üretim miktarını doğrudan etkiler. Müşteri taleplerine göre üretim miktarı ve ürün çeşitliliği belirlenir.
İşte tam bu değerler için doğru bir satış ve proje yönetimi devreye giriyor.
O halde şimdiden üretim , satış ve proje departmanın uyumundan bahsetmemiz gerekir.
Demek ki sahada ki üretim performansından söz ederken sonuçları değerlendirirken sadece bir departmanı ele almak uygun olmayacaktır.
Birim yöneticileri ve ekip üyelerinin yetkinliği bu parametreye doğrudan etki etmektedir.
Üretim Kapasitesi: Üretim tesisinin kapasitesi, planlanan üretim miktarını belirlemede kritik bir rol oynar. Kapasite, üretim ekipmanlarının ve iş gücünün mevcut durumuyla ilişkilidir.
Bu kapasite, tesisin ekipmanları, iş gücü ve diğer kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılmasıyla belirlenir.
Üretim kapasitesinin formüle etki etme yönleri şunlardır:
Verimlilik ve Performans Artışı: Üretim kapasitesini artırmak için verimlilik ve performansın artırılması önemlidir. Ekipmanların daha verimli çalışması, iş gücünün daha etkin kullanılması ve süreçlerin optimize edilmesi, üretim kapasitesini artırabilir.
İyi güzelde tüm bu verimlilik çalışmalarını kim veya kimler yapacak ?
İşletmeye doldurduğunuz ve sırf asgari ücrete yakın olsun dediğiniz yeni mezunlarla mı ? yoksa değerinin altında bir ücretle , liyakatsiz koltuk işgal eden yöneticilerle mi yapacaksınız tüm bu verimlilik çalışmalarını ?
Tüm yöneticileriniz odak noktasında verimlilik ve performans çalışması üretim kapasitelerinin arttırılmasına yönelik olması zorunluluk haline gelmiştir. Bu kapsamda doğru bir organizasyon ve yönetim sürecini insan kaynaklarıyla devreye almalıdır. Bu durumda da karşımıza ik biriminin yetkinlik yetersizliği karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla ik birimleri opex ( operasyonel mükemmelliyet ) için bilgilendirilmeli veya danışmanlıklarla desteklenmelidir.
Böylece üretim kapasitini arttırıcı eğitim faaliyetleri , kaizen , standardizasyon , smed , problem çözme teknikleri ve TPM konularında yetkinliklerin arttırılması sürekli desteklenmelidir.
İşte yönetimin bu alandaki başarısını OEE göstergesiyle ölçüyoruz. Sürekli gelişim faaliyetleri için yöneticilerde vizyon ve liderlik ruhu bulunması esastır. Bu ruh ile bu çalışmaları devreye alacak ve başarı hikayeleri yazacaklardır.
Ekipman Yatırımları: Üretim kapasitesini artırmak için ek ekipman yatırımları yapılabilir. Daha büyük ve daha verimli makinelerin kullanılması veya mevcut ekipmanın güncellenmesi, üretim kapasitesini artırabilir.
Bu kapsamda en kolay olan parasını verip yeni bir makine veya ekipman alarak kapasite arttırmaktır. Ancak bu bizim kesinlikle önermediğimiz bir metottur. Çünkü mevcut makinelerin doğru bir insan yetkinliği , doğru bir TPM yönetimi ve doğru bir yerleşimle elde edilmiş Smed ve VSM çalışmalarıyla ekipman yatırımlarını zorunlu olmadıkça önermemekteyiz.
Tamam da bizim müdür ne smed yapmış ne de vsm biliyor ! dediğinizi duymaktayım.
İyi de insan kaynaklarınız ve üst yönetiminiz bu bilgiler hakkında fikri olmayanı , tecrübesi olmayanı nasıl müdür yaptı ?
İş Gücü Yetkinlikleri ve Eğitimi: İş gücünün yetkinliklerinin artırılması ve eğitimi, üretim kapasitesini artırabilir. Daha iyi eğitimli personel, iş süreçlerinin daha verimli bir şekilde yürütülmesine ve üretim kapasitesinin artırılmasına katkıda bulunabilir.
Nefes alanı işe alıyorlar !
İnsan kaynakları biriminiz tüm faaliyetlerinde vezirde eder rezilde eder. Dolayısıyla vezir etmesini istiyorsak doğru bir aday seçimini süreç yönetimine uygun olarak yapmalıdır.
Örneğin döküm prosesinde alınacak bir makine operatörü için nasıl bir seçim yapılacağı nasıl bir denemeye tabi tutulacağı insan kaynaklarının öncelikli işe alma parkur çalışmalarından biridir. Bu yüzden ik birimleri diğer süreç yöneticileri ve ekipleriyle yıl içinde düzenli olarak aday seçim ve çalışan gelişim programları düzenlemektedir.
Bu workshoplarla bir makine operatörünün temel yetkinliklerinin ve davranış modellerinin şirketin hedef ve stratejileriyle uyumlu olmasını sağlamalıdır.
Sizin insan kaynakları müdürü bu kapsamda nasıl bir pilotluk yapacağını biliyor mu ?
Teknolojik İlerlemeler: Teknolojik gelişmeler ve yenilikler, üretim kapasitesini artırmak için kullanılabilir. Otomasyon sistemlerinin ve dijital teknolojilerin kullanımı, üretim süreçlerinin daha verimli hale getirilmesine ve kapasitenin artırılmasına yardımcı olabilir.
Sadece ERP yazılımıyla veya sadece malzeme akışını izleyen bir yazılım ile rekabetçiliği yakalayamazsınız.
Özellikle endüstri 3.0 otomasyon dönüşümünü sağlayıp hızlı bir şekilde endüstri 4.0 çalışmalarını orta ve uzun vadeli hedeflerinize entegre etmelisiniz. Bu kapsamda arge - inovasyon çalışmalarını ve kongre ve seminer faaliyetlerini desteklemelisiniz.
İyi de hocam bizim şirket bir fuarı bile çok görüyor !
geçmiş olsun o halde ... oyun dışında kalıyorsunuz
Süreçlerinizde bir MES yazılımı kullanmalı ve bu yazılım üzerinden etkin bir veri yönetimi sergilemelisiniz.
MES, üretim süreçlerini izlemek, kontrol etmek ve yönetmek için kullanılan bir yazılım sistemidir. MES, İngilizce "Manufacturing Execution System" teriminin kısaltmasıdır. Bu sistem, üretim tesislerinde gerçek zamanlı veri toplama, üretim planlama ve programlama, iş emri yönetimi, kalite kontrol, ekipman izleme, verimlilik analizi gibi işlevleri destekler.
Sizin yönetimin içinde bu sistemleri kullanan ve bu sistemlerle performans yönetimi yapan var mı ?
Süreç Optimizasyonu ve Yönetimi: Üretim süreçlerinin optimize edilmesi ve etkin bir şekilde yönetilmesi, üretim kapasitesini artırabilir. Verimli iş akışları, hızlı geçiş süreleri ve minimum atık, üretim kapasitesinin artırılmasına yardımcı olabilir.
İşletmenizde kalite müdürü ile sürekli geliştirme müdürü sahip olunan iso kalite yönetim sistemlerinde atıfta bulunulan yalın üretim teknikleri hakkında bilgi sahibi ve yeterli tecrübeye sahipler mi ?
İlk olarak evet deme eğilimi vardır. Ancak bu sorunun cevabını sahaya bakarak , verilerdeki kalitesizlik oranlarına ve ıskarta seviyesine bakarak cevaplıyoruz.
Yani görüşlere değil verilere göre yöneticilerimizin , ekiplerimizin süreç yönetimindeki başarısını , yetkinliğini ortaya koyuyoruz.
İşte bu kadar önemli olan bu süreç optimizasyonu ve yönetimi için ekipleri eğitiyor , yönetime danışmanlık desteği veriyoruz.
Nasıl vermeyelim ki ?
Kayıpların miktarı yanında bu faaliyetlerin maliyeti devede kulak kalıyor.
Stok ve Malzeme Yönetimi: Stok ve malzeme yönetimi, üretim kapasitesini etkileyen kritik bir faktördür. Malzeme tedarikinin düzenli ve zamanında olması, üretim sürecinin kesintisiz bir şekilde devam etmesini sağlayabilir ve kapasiteyi artırabilir.
Makineyi çalıştıracağız ancak iç lojistik operatörünün ham madde getirmesini bekliyoruz. Şuan molada !
Planlamanın etkinliği ve iç birimler arası tedarikçi-müşteri kontratlarının oluşturulmasının verimliliğe olan etkisine bakar mısınız ?
Tüm bunları kim optimize edecek ve ekiplerin bir biriyle uyumlu çalışmasını otonom olarak sürdürecek yalın yönetim araçları neden devreye alınıyor sanıyorsunuz .
Hepsi OEE skorunun yükseltilmesi ve ciddi bir performans elde edilerek yüksek rekabetçiliği korumaya yönelik.
Ama biz daha ne stok görebiliyor ne de malzeme yönetebiliyoruz !
diyorsanız dönün sürecin yöneticisine bakın ...
Mevzu sadece depodaki malzemelerin stok seviyesi değil ! Tüm bu faaliyetlerin üretim , satış ve satın alma birimleriyle ortak yönetilmesidir.
daha pek çok unsurdan bahsedebiliriz ! ancak bu kadarlıkla sınırlı tutalım.
sadece performans çarpanından bahsettik !
pek çok kişi planlanan çevrim süresine göre gerçekleşen çevrim süresini inceler !
yanlış sayılmaz ancak önemli olan bu performansın iyileştirme stratejisidir !
devam edecek ...
gelecek yazı : OEE de kullanabilirlik çarpanı
Ümmet AYYILDIZ
Verimlilik & Üretim Sistemleri Uzmanı | TÜBİTAK - UNDP MF Yalın & Opex Danışmanı | Eğitmen | Yazar | MSc.MecEn-MBA. PMP
bu yazı https://kobitek.com için yazılmıştır.
Yorumlar